منبت کاری سنتی ایران
در تعریف واژه ” مُنَبَّت ” آمده است : رستن‌گاه و محل روییدن گیاه (دهخدا، ذیل واژه) و نیز نفیسی، (ذیل واژه) ، منبت را « نقش‌های برجسته به شکل گیاه و گل و جز آن، که بر روی چیزی نقش کنند و هر آنچه در وی کند‌اگری کرده باشند، خواه چوب باشد و یا جز آن» معنا می‌کند. « مورخین، کنده‌کاری چوب را یکی از ارزنده‌ترین هنرهای سنتی ایران گذشته، به ویژه از زمان استیلای اعراب می دانند.
انواع منبت‌کاری ایران معاصر را می توان بر اساس شیوه‌های اجرا، به سه شیوه اصلی؛ 1- منبت‌کاری سنتی، 2- منبت‌کاری فرنگی و 3- منبت‌کاری تلفیقی دسته‌بندی کرد .
در شیوه منبت‌کاری سنتی، عمدتا از چوب درختان گردو و گلابی به عنوان زیرکار (زیرساخت) استفاده می‌گردد. استاد منبت‌کار پس از انتخاب زیرکار مناسب، طرح و نقش موردنظر را بر روی آن پیاده نموده و سپس اقدام به انجام مراحل مختلف هنر منبت بر روی زیرکار و طرح رسم شده بر آن می‌نماید تا نهایتا فرم نهایی اجزای طرح اجرا شده و طرح نقش اصلی را به خود گیرد.
سنتی‌ترین شیوه انجام منبت ایران، در آباده انجام می‌گیرد. در شیوه سنتی منبت آباده، بیشتر از نقوش گیاهی و جانوری استفاده می گردد، هر چند استفاده از سایر نقوش دور از ذهن نیست. جعبه شطرنج و تخته نرد، قلمدان، انواع جعبه های زیورآلات و جواهر، رحل قرآن، انواع ظروف چوبی نظیر کاسه، بشقاب، تنگ و لیوان، عصای چوبی و غیره از دیگر محصولات منبت‌کاری تولید شده در آباده است.
دریافت نشان جغرافیایی بین المللی(GI) ، به عنوان یک برند معتبر جهانی برای ” منبت آباده” در سال 1394 و نیز کسب عنوان ” آباده، شهر جهانی منبت ” در سال 1397 ، مؤید پیشینه تاریخی و سابقه فرهنگی این هنر بومی و سنتی ایران زمین است.
(منبع: حسینی، سیدرضا،تحلیل ساختار آموزشی رشته منبت کاری دوره دوم متوسطه بر مبنای اصول سنتی منبت کاری آباده، دانشگاه سوره-1400)
